In onze samenleving lopen maar weinig mensen rond die geen koffie lusten. En zij die er even voor gaan zitten, hebben geen klagen: de introductie van veel nieuwe koffiesoorten heeft de koffiemomenten aantrekkelijker gemaakt. En dan is er nog de keuze voor duurzame koffie. Maar wat is 'duurzame koffie' en welke hordes zijn er (nog) te nemen?
Jaren geleden leek het onwaarschijnlijk dat de Nederlanders op grote schaal hun vertrouwde ‘bakkie troost’ in zouden ruilen voor espresso en cappuccino. Ook de café latte (koffie verkeerd) drong sterk op. De laatste jaren schieten de koffiecafés van diverse ketens als paddenstoelen uit de grond. In een mix van winkel en koffiehuis kiezen de Nederlanders steeds vaker voor een koffie met een bijzonder tintje. De keuzes die daarbij gemaakt kunnen worden, lijken eindeloos. Koffie met siropen, met verschillende soorten melk, frappuccino’s, bambino’s, rietsuiker, zoetjes...
Dat bed & breakfast gasten binnen afzienbare tijd geen genoegen meer zullen nemen met minder keuze, ligt voor de hand. Bovendien let de hedendaagse consument steeds meer op de omstandigheden waarin de koffieboeren verkeren; hij is bereid om extra te betalen voor duurzaam geproduceerde koffie. Maar wanneer is koffie duurzaam?
Er zijn een aantal voorwaarden waaraan voldaan moet worden voordat koffie als zodanig bestempeld mag worden. Zo moet er sprake zijn van een milieuvriendelijk productieproces, zonder het gebruik van giftige verdelgingsmiddelen (dit is nog niet per definitie biologisch). Is er sprake van een wijs beheer van de grond en van de natuurlijke omgeving? is de koffie geproduceerd onder goede arbeidsomstandigheden (geen kinderarbeid, bijvoorbeeld)? Wordt het aantal af te leggen kilometers, in het kader van productie en distributie, binnen de perken gehouden?
Initiatieven
Er zijn verschillende initiatieven ontplooid om het inkomen van de (kleine) koffieboeren en de handelsomstandigheden te verbeteren. Een groot aantal koffiebranders koopt rechtstreeks van de koffieboeren en koffiecoöperaties. Deze koffie wordt vervolgens verkocht onder bepaalde keurmerken, speciaal voor koffie. De organisatie achter een keurmerk bepaalt een minimumprijs voor de koffie die boven de wereldmarktprijs ligt. Via direct contact met de koffiebranders kunnen de boeren op de wereldmarkt opereren en wordt de emotionele afstand tussen koffieboeren en koffiedrinkers kleiner, waardoor de bewustwording van de koffieconsument wordt gestimuleerd.
Wanneer de koffieprijs boven het minimum komt, wordt de marktprijs gevolgd. Op de koffieprijs in de schappen of bij de groothandel komt altijd een kleine premie, zo kunnen kleine boeren hun financiële achterstanden inhalen. Op plantages worden deze toeslagen onder meer besteed aan sociale programma’s. Voor biologisch geteelde producten geldt vaak nog een extra producententoeslag.
Boerenorganisaties en koffiecoöperaties kunnen zestig procent van de verkoopprijs van hun product al ontvangen bij het begin van de oogst. Dankzij dit krediet kunnen ze hun leden direct bij opkoop uitbetalen. De coöperatie wordt dan niet uit geldgebrek gedwongen zaken te doen met tussenhandelaren die weliswaar te laag, maar wel contant uitbetalen. In Nederland zijn onder andere Max Havelaar (Max Havelaar koffie), Fair Trade (Fair Trade Original koffie) en het UTZ-gecertificeerd (o.a. Douwe Egberts) keurmerken voor duurzame koffie aanwezig. Douwe Egberts introduceerde in het najaar van 2006 Good Origin, een 100% aantoonbaar duurzaam geproduceerde koffie. Biologisch geproduceerde koffie valt onder het EKO-keurmerk.
Duurzame koffieproductie
Koffie is economisch gezien zeer belangrijk voor ontwikkelingslanden. Na olie is koffie het meest verhandelde product tussen het zuidelijk en noordelijk halfrond. Wereldwijd zijn er ongeveer 100 miljoen mensen direct of indirect afhankelijk van de opbrengsten uit de koffiesector.
In het begin van de jaren zeventig is een begin gemaakt met kleinschalige initiatieven die het leven van koffieboeren en hun toegang tot de markt hebben verbeterd. Dit gebeurde via certificaten en de eerder genoemde minimumprijzen en premies. Veel koffieproducenten hebben tot op de dag van vandaag echter een beperkte toegang tot deze premies. Er bestaat grote behoefte aan een brede benadering die ook koffieproducenten uit de zogeheten 'mainstream' markt bereiken. Een van origine Duits initiatief, de Common Code for the Coffee Community, moet het verschil maken in ieder kopje koffie, maar heeft nog een lange weg te gaan. De introductie van Douwe Egbert’s Good Origin vloeide voort uit de betrokkenheid van DE bij de toekomst van de koffiesector, juist waar het de mainstream koffiemarkt (90% van de totale koffiemarkt) betreft. Voor Douwe Egberts betekent dat onder andere de uitdaging: het creëren van meer vraag naar duurzaam geproduceerde koffie.
BBN15
